عطرهای تسکینی: درمان درد مزمن با آروماتراپی
میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به انواع دردهای مزمن مبتلا هستند و درمان این دردهای مزمن هم برای علم پزشکی همواره کار دشواری بوده است. به همین دلیل هم افراد مبتلا به دردهای مزمن معمولا باید از ترفندها و راهکارهای مختلف برای مدیریت درد کمک بگیرند. البته همه افراد هم حاضر نیستند که همیشه از داروهای رایج برای مدیریت درد یا تسکین درد استفاده کنند. بنابراین راهکارهای جایگزین و غیردارویی همیشه یکی از مباحث مهم در ماجرای دردهای مزمن بوده‌اند. دقیقا همین‌جاست که آروماتراپی برای بیماران مزمن مطرح می‌شود.
آروماتراپی یا عطردرمانی برای درد، یکی از محبوب‌ترین درمان‌های جایگزین برای مقابله با دردهای مزمن است که نه‌تنها درد را تسکین می‌دهد، بلکه ذهن و بدن را آرام می‌کند. سابقه عطردرمانی برای درد به حدود ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد و تا به امروز همچنان به‌عنوان یکی از روش‌های ایمن و طبیعی برای تسکین انواع دردهای مزمن شناخته می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید که از روش درمان طبیعی با عطر برای تسکین دردهای مزمن کمک بگیرید و مصرف داروهای رایج را کاهش بدهید، باید اطلاعات بیشتری درباره آروماتراپی، طب مکمل عطری و اثربخشی عصاره‌های معطر برای درمان دردهای مزمن کسب کنید.
آروماتراپی چیست؟
اصطلاح آروماتراپی در حوالی دهه ۱۹۲۰ میلادی توسط رنه موریس گاتفوسه (شیمیدان فرانسوی) ساخته شد که به استفاده از عصاره‌های معطر یا اسانس‌های روغنی در انواع آزمایشات علمی علاقه زیادی داشت. اما نباید فراموش کرد که در قرن پنجم پیش از میلاد مسیح هم بقراط یونانی از بخارات معطر برای درمان بیمارانش استفاده می‌کرد.
آروماتراپی در گروه فیتوتراپی یا گیاه‌درمانی قرار می‌گیرد چون در این روش از ترکیبات فعال و فرّار گیاهان استفاده می‌شود. عناصر کلیدی و اصلی در آروماتراپی درواقع عصاره‌های معطر یا روغن‌های معطر هستند که از طریق استنشاق، جذب موضعی و در بعضی موارد حتی بلعیدن وارد بدن می‌شوند. البته در مواقعی که روغن‌های معطر به‌صورت موضعی استفاده می‌شوند، معمولا باید با یک روغن حامل مانند روغن بادام ترکیب شده باشند.
استنشاق بخارها یا روایح اسانس‌های ضددرد نه‌تنها اضطراب را کاهش می‌دهد، بلکه به مدیریت و تسکین درد هم کمک می‌کند. برای تسکین درد معمولا باید مقداری از اسانس‌های ضددرد را روی یک پد گاز یا پنبه پخش کرد و سپس آن را روی پوست مالید. روغن معطر خاصی که به تسکین درد شما کمک می‌کند، براساس علت درد یا مشکلات شما انتخاب می‌شود. برای مثال، اسطوخودوس به ایجاد حس آرامش در کنار کاهش درد کمک می‌رساند، درحالی که زنجبیل برای تسکین حالت تهوع در کنار کاهش درد مناسب است.
خوردن روغن‌های معطر به‌هیچ‌وجه ایده خوبی نیست، مخصوصا به این دلیل که بعضی از این عصاره‌ها هیچ مجوز بین‌المللی معتبری ندارند یا این‌که اساسا برای بلعیدن طراحی نشده‌اند. به‌علاوه، ترکیبات غلیظ و متراکم درون عصاره‌های معطر نباید وارد دستگاه گوارش شوند، وگرنه به اندام‌های داخلی بدن آسیب می‌رسانند.
آروماتراپی چگونه به تسکین دردهای مزمن کمک می‌کند؟
آروماتراپی برای بیماران مزمن می‌تواند به کاهش دردهای مزمن، ازجمله التهاب و سردرد، کمک کند، درحالی که نقش موثری در کاهش علائم افسردگی، حالت تهوع، مشکلات خواب و بعضی از مشکلات تنفسی دارد. امروزه حتی نهادهای بین‌المللی و معتبر مانند بنیاد آرتریت (Arthritis Foundation) هم عطردرمانی برای درد را به‌منظور ارتقای احساس تندرستی و کاهش درد پیشنهاد می‌کند.
یک متاآنالیز مهم که تعداد زیادی از مطالعات علمی درباره رابطه آروماتراپی و دردهای مزمن را بررسی می‌کند، نشان می‌دهد که عطردرمانی برای درد و استفاده از اسانس‌های ضددرد می‌تواند برای درمان کمردرد مزمن، گردن‌درد، زانودرد، درد قاعدگی، درد مربوط به زایمان، درد بعد از عمل جراحی، درد شانه، درد سرطان، دردهای رایج در میان کودکان و... مناسب باشد.
محققان از این متاآنالیز نتیجه گرفته‌اند که «آروماتراپی باید به‌عنوان یک راهکار ایمن به روش‌های فعلی مدیریت درد اضافه شود، زیرا هیچ عارضه جانبی خاصی در هیچ کدام از مطالعات بررسی‌شده گزارش نشده است».
البته نباید فراموش کرد که عطردرمانی برای درد یا آروماتراپی برای بیماران مزمن زمانی به موفقیت می‌رسد که همراه با سایر روش‌های تسکین درد استفاده شود. همچنین بسیار مهم است که افراد مبتلا به دردهای مزمن حتما تحت نظر پزشکان متخصص قرار بگیرند و عطردرمانی برای درد را هم با مشورت پزشکان انجام بدهند تا بهره‌مندی آنها از فواید عصاره‌های معطر به بیشترین درجه برسد.
هدف اصلی عطردرمانی برای درد یا آروماتراپی برای بیماران مزمن، تحت تاثیر قرار دادن سیستم لیمبیک مغز است که احساسات، خاطرات، درک بوها و رفتارها را کنترل می‌کند. البته توجه داشته باشید که عطردرمانی برای درد نمی‌تواند علت درد را درمان کند، بلکه دردی که دچارش هستید را تسکین می‌دهد یا شدتش را کمتر می‌کند. استنشاق عصاره‌های معطر درواقع ایمن‌ترین و سریع‌ترین راه برای رساندن مولکول‌های روغن‌های معطر به درون بدن است، زیرا استنشاق سریعا این مولکول‌ها را به عصب‌های بویایی و مغز می‌رساند.
پس از رسیدن این مولکول‌ها به سیستم عصبی، مغز با سیستم عصبی ارتباط برقرار می‌کند، درحالی که تنظیم خلق‌وخو و حساسیت به احساساتی مانند درد به عملکرد سیستم عصبی بستگی دارد. آروماتراپی درواقع انواعی از واکنش‌های شیمیایی را در گیرنده‌های مغز به‌وجود می‌آورد که یکی از آنها می‌تواند تولید و ترشح هورمون دوپامین باشد، یعنی همان هورمونی که با ایجاد احساس خوب و مثبت ارتباط دارد.
چرا برخی عطرها باعث سردرد می‌شوند؟ راز پشت میگرن عطریخطرات احتمالی استفاده از آروماتراپی برای درمان درد مزمن
عطردرمانی برای درد یا طب مکمل عطری همواره واکنش‌های مختلفی را در بدن به‌وجود می‌آورد. با این‌که آروماتراپی اساسا نوعی درمان طبیعی محسوب می‌شود، اما به‌دلیل همین واکنش‌های مختلف نمی‌تواند برای همه افراد مناسب باشد.
علاوه بر این، ترکیبات شیمیایی موجود در روغن‌های معطر می‌توانند باعث عوارض جانبی شوند، مخصوصا اگر عطردرمانی برای درد همراه با استفاده از داروهای تجویزی انجام بگیرد. تماس مداوم با روغن‌های معطر حتی می‌تواند اثربخشی داروهای تجویزی را کاهش بدهد یا بعضی از مشکلات و علائم را تشدید کند، مخصوصا اگر آروماتراپی با مشورت پزشک انجام نشده باشد.
برای مثال، یک فرد مبتلا به میگرن و فشار خون بالا را در نظر بگیرید که عصاره رزماری را به‌عنوان یکی از اسانس‌های ضددرد با هدف عطردرمانی برای درد انتخاب کرده است. این عصاره ذاتا ایمن است، اما از آنجایی که ترکیبات محرک هم دارد، می‌تواند در افراد مبتلا به فشار خون بالا باعث واکنش‌های شدید شود.
توصیه مهم این است که اگر می‌خواهید از مزیت‌های عطردرمانی برای درد بهره‌مند شوید، ابتدا باید درباره این کار با پزشک خودتان مشورت کنید. بنابراین اگر هر کدام از شرایط و مشکلات زیر را دارید، حتما درمورد استفاده از عطردرمانی برای درد با احتیاط عمل کنید:
- آسم
- تب یونجه یا هرگونه آلرژی
- صرع
- فشار خون بالا
- بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس
در مجموع، آروماتراپی و درمان طبیعی با عطر فقط عوارض جانبی خفیف و کوتاه‌مدت دارد. حالت تهوع و سردرد هم شایع هستند اما باید ظرف چند دقیقه فروکش کنند. البته اینطور به نظر می‌رسد که مزیت‌های درمانی آروماتراپی بسیار بیشتر از هرگونه واکنش منفی به اسانس‌های ضددرد است.
۱۴ عصاره معطر برای تسکین دردهای مزمن
۱. زنجبیل
قرن‌هاست که زنجبیل برای تسکین درد مزمن و کاهش التهاب کاربرد دارد و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اسانس‌های ضددرد شناخته می‌شود. اثرات ضدالتهابی زنجبیل تا حد زیادی به عناصر خاصی به‌نام «جینجرول‌ها» نسبت داده می‌شود که همان ترکیبات فعال و اصلی درون آن هستند.
مطالعات بر روی نمونه‌های حیوانی هم نشان داده‌اند که زنجبیل می‌تواند التهاب و درد مفصل‌ها را به‌طور چشمگیری کاهش بدهد، مخصوصا در میان کسانی به آرتریت روماتوئید مبتلا هستند. بعضی از مطالعات هم نشان داده‌اند که عصاره زنجبیل به‌اندازه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای تسکین دردهایی مانند دردهای قاعدگی موثر است. به همین دلیل هم عصاره زنجبیل به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و بهترین ترکیبات طبیعی برای مدیریت التهاب و درد شناخته می‌شود.
۲. اسطوخودوس
اسطوخودوس مدت‌هاست که برای آرام کردن ذهن و بدن کاربرد دارد، اما عصاره اسطوخودوس برای کاهش التهاب و درد هم موثر است. مطالعات علمی هم نشان داده‌اند که روغن اسطوخودوس می‌تواند چندین سیتوکین التهابی کلیدی را مسدود کند، یعنی همان مولکول‌هایی که باعث التهاب و درد می‌شوند و از فروکش کردن آنها جلوگیری می‌کنند.
یکی از مطالعات علمی حاکی از آن است که اسطوخودوس‌های جمع‌آوری‌شده در اوایل دوره شکوفه‌دهی این گیاه، قوی‌ترین اثرات ضددرد و ضدالتهابی را دارند. بنابراین زمان برداشت اسطوخودوس بر اثربخشی و قدرت عناصر درونی‌اش تاثیر می‌گذارد. اسطوخودوس هم به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اسانس‌های ضددرد شناخته می‌شود که نقش مهمی هم در طب مکمل عطری ایفا می‌کند.
۳. اکالیپتوس
اکنون قرن‌هاست که اکالیپتوس برای کمک به تسکین درد، رفع گرفتگی بینی و کاهش تورم بدن به‌کار می‌رود. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که ماده اصلی درون اکالیپتوس که «اکالیپتول» نام دارد، التهاب و درد را کاهش می‌دهد.
محققان طی دهه‌های اخیر دریافته‌اند که عصاره روغنی اکالیپتوس می‌تواند واکنش‌های شدید بدن نسبت به عوامل تورم‌زا، التهاب‌زا و سوزش‌آور را کاهش بدهد. به همین دلیل هم دانشمندان از ترکیبات فعال اکالیپتوس در ساخت محصولاتی مانند پمادها و کرم‌های ضددرد استفاده می‌کنند.
۴. کندر
سابقه استفاده از عصاره روغنی کندر به قرن‌ها پیش برمی‌گردد، یعنی جایی که کندر برای درمان مشکلات تنفسی و گوارشی و همچنین کاهش درد و تورم کاربرد داشت. تحقیقات علمی مدرن هم امروزه از بعضی کاربردهای سنتی کندر (مخصوصا کاربردهای ضدالتهابی و ضددرد) حمایت می‌کنند.
مطالعات علمی نشان داده‌اند که کندر می‌تواند به تسکین درد و التهاب مرتبط با بیماری‌هایی مانند آرتریت، آسم، پسوریازیس و التهاب لثه کمک کند. محققان می‌گویند که ترکیبات فعال درون کندر می‌توانند واکنش‌های سیستم ایمنی بدن را آرام کنند و درد و تورم ناشی از این واکنش‌ها را در مفصل‌ها و بافت‌های بدن کاهش بدهند.
۵. نعناع
عصاره روغنی نعناع بیشتر به‌خاطر اثرات خنک‌کننده و تسکین‌دهنده‌اش شناخته می‌شود، اما تحقیقات علمی توانسته‌اند اثرات ضدالتهابی و ضددرد آن را هم تایید کنند. عصاره روغنی نعناع حاوی منتول و منتون است؛ یعنی همان ترکیباتی که واکنش‌های سیستم ایمنی بدن را تسکین می‌دهند و به کاهش تورم کمک می‌رسانند. یکی از مطالعات نشان می‌دهد که منتول و منتون موجود در عصاره روغنی نعناع به کاهش جریان خون و کاهش تعداد لکوسیت‌ها (گلبول‌های سفید خونی که باعث التهاب می‌شوند) کمک می‌کند. به همین دلیل هم عصاره نعناع می‌تواند برای کاهش درد، تورم و التهاب موثر باشد. درحالی که محققان هنوز به بررسی‌های بیشتر نیاز دارند، عصاره روغنی نعناع به‌عنوان یکی از اسانس‌های ضددرد شناخته می‌شود
۶. رزماری
عصاره روغنی رزماری می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند، مخصوصا اگر کسی با بیماری‌های مرتبط با عصب‌ها درگیر باشد. مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که رزماری با کاهش تورم و تقویت سلامت عصب‌ها به بدن کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری به استرس مزمن واکنش نشان بدهد. عصاره روغنی رزماری همچنین اثربخشی داروهای مسکّن را نیز ارتقا می‌دهد و حتی می‌تواند از بدن در برابر آسیب‌دیدگی‌های بیشتر محافظت کند. نقش مثبت عصاره رزماری در تقویت خلق‌وخو و کاهش استرس باعث می‌شود که این ماده به گزینه مناسبی برای تسکین درد و التهاب در طولانی‌مدت تبدیل شود.
۷. زردچوبه
عصاره روغنی زردچوبه حاوی تورمرون است که به‌عنوان نوعی ماده طبیعی با خواص ضدالتهابی شناخته می‌شود. مطالعات علمی نشان داده‌اند که تورمرون می‌تواند واکنش‌های التهابی بدن را کاهش بدهد و این کار را از طریق مبارزه با ترکیبات شیمیایی التهاب‌زایی که باعث درد و تورم می‌شوند، به انجام برساند.
به همین دلیل هم بعضی از محققان می‌گویند که عصاره روغنی زردچوبه می‌تواند برای افراد مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD)، آرتریت، پسوریازیس، تصلب شرایین و حتی التهاب مرتبط با عفونت‌های ویروسی مانند کووید-۱۹ مناسب باشد.
۸. بابونه
استفاده از بابونه به‌خاطر خواص آرامش‌آور و التیام‌بخش نیز به قرن‌ها پیش می‌رسد. تحقیقات علمی مدرن هم فواید ضدالتهابی بابونه را تایید می‌کنند. مطالعات علمی نشان داده‌اند که عصاره روغنی بابونه می‌تواند التهاب را در سطح سلولی کاهش بدهد و از همین طریق نیز واکنش‌های شدید سیستم ایمنی را به‌مرور زمان کمتر کند.
ترکیبات طبیعی بابونه به تنظیم فرایندهای التهابی بدن کمک می‌کنند و همین روند می‌تواند برای تسکین مشکلات مرتبط با آرتریت، تحریکات پوستی و حتی مشکات گوارشی موثر باشد. بابونه امروزه در انواع چای‌ها، کرم‌ها و ترکیبات روغنی موضعی به‌منظور تسکین درد، التهاب و ارتقای تندرستی کاربرد دارد. به همین دلیل است که بابونه به‌عنوان یکی از بهترین اسانس‌های ضددرد شناخته می‌شود.
۹. میخک
عصاره روغنی میخک حاوی ماده «اوژنول» است که اثرات ضدالتهابی قدرتمندی دارد. مطالعات علمی نشان داده‌اند که اوژنول می‌تواند به سرکوب آنزیم‌های التهابی که در بیماری‌های قلبی و التهاب مفصلی افزایش می‌یابند، کمک کند.
عصاره روغنی میخک با هدف قرار دادن این آنزیم‌ها می‌تواند تورم و التهاب را کاهش بدهد و فرایندهای التیام‌یابی طبیعی بدن را تقویت سازد. به همین دلیل است که عصاره روغنی میخک به یکی از گزینه‌های موثر و مفید برای مدیریت علائم مرتبط با التهاب و درد تبدیل شده است.
۱۰. آویشن
عصاره روغنی آویشن به‌خاطر خواص ضدالتهابی و ضددرد شناخته می‌شود، درحالی که این خواص به ترکیبات فعال درون آویشن مانند تیمول و کارواکرول ربط دارند. یکی از مطالعات نشان می‌دهد که عصاره آویشن، شدت گرفتگی‌های قاعدگی را کاهش می‌دهد و از نظر این اثربخشی به دارویی مانند ایبوپروفن نزدیک می‌شود.
آویشن برای ارتقای سلامت دهان و دندان هم مفید است. مطالعات علمی نشان می‌دهند که عصاره روغنی آویشن می‌تواند التهاب را کاهش بدهد و با عفونت‌های احتمالی در دهان مبارزه کند.
۱۱. ریحان
عصاره روغنی ریحان هم اثرات ضدالتهابی نویدبخشی دارد. ریحان در فرهنگ‌های باستانی و به‌صورت سنتی برای تقویت سلامت تنفسی کاربرد داشته است. مطالعات علمی نشان داده‌اند که عصاره روغنی ریحان می‌تواند التهاب مجاری تنفسی را کاهش بدهد و التهاب و درد مرتبط با سلول‌های چربی را که اغلب در بیماری‌های متابولیک مانند مقاومت به انسولین و چاقی دیده می‌شوند، کمتر کند.
۱۲. نعناع هندی
نعناع هندی که به‌خاطر رایحه خاکی‌ـ‌زمینی‌اش شهرت دارد، از خواص مختلفی برای کاهش التهاب و درد برخوردار است. مطالعات علمی نشان می‌دهند که ترکیبات موجود در عصاره نعناع هندی (مانند پاکیپودول) می‌توانند به کاهش التهاب و تسکین ناراحتی‌های مرتبط با بیماری‌هایی مثل درد مفصل یا سوزش پوست کمک کنند. مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که عصاره روغنی نعناع هندی به کاهش تورم و مبارزه با رادیکال‌های آزاد مضر کمک می‌رساند که درنهایت آن را به ماده مفیدی برای محافظت از بافت‌های بدن تبدیل می‌سازد.
۱۳. ترنج
در مطالعات علمی مختلفی ثابت شده است که عصاره روغنی ترنج نیز خواص ضدالتهابی دارد. عصاره روغنی ترنج که حاوی ترکیبات فعالی مانند فلاونوئیدها و لینالول است، به کاهش التهاب در سطح سلولی کمک می‌رساند. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهند که ترنج می‌تواند واکنش‌های التهابی سیستم ایمنی بدن را آرام کند و از سلول‌های بدن در برابر استرس اکسیداتیو محافظت کند.
۱۴. سالویا اسکلاریا
عصاره روغنی سالویا اسکلاریا از قرن‌ها پیش در طب گیاهی کاربرد داشته است و مطالعات اخیر هم ظرفیت‌های آن را برای تسکین التهاب و درد تایید کرده‌اند، درحالی که اثربخشی مثبت آن برای تقویت فرایندهای التیام‌یابی طبیعی بدن را هم نشان می‌دهند. یکی از این مطالعات حاکی از آن است که عصاره روغنی سالویا اسکلاریا باعث التیام‌یابی زخم‌ها با درد و تورم کمتر می‌شود.
به نظر می‌رسد که ترکیبات طبیعی و فعال نهفته در عصاره روغنی سالویا اسکلاریا به کاهش التهاب از طریق تسکین واکنش‌های سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند و دفاع آنتی‌اکسیدانی از بدن را هم تقویت می‌سازند. به همین دلیل هم استفاده از عصاره روغنی سالویا اسکلاریا می‌تواند فرایندهای ترمیم و بازسازی بدن را با درد کمتری همراه کند.
چگونه عطر می‌تواند حافظه را بازگرداند؟ درمان آلزایمر با عطرندا احمدلو
