به یاد جورجیو آرمانی و میراث عطرهایش

خبر درگذشت جورجیو آرمانی در شرایطی منتشر شد که او دوره بیماری طولانی‌مدتی را پشت سر گذاشته بود، درحالی که اطلاعات فاش‌شده از بیماری او بسیار ناچیز هستند. با این‌حال، استاد تا پایان عمرش همچنان سکان امپراتوری خود را در دست داشت. مرگ استاد درحالی رخ داد که او درحال آماده‌سازی رویدادهایی برای پنجاهمین سالگرد تأسیس برند جورجیو آرمانی بود؛ رویدادهایی که قرار بود در اواخر سپتامبر و در «هفته مُد میلان» برگزار شوند. آقای جورجیو آرمانی در ماه ژوئن درباره این نمایش‌ها گفته بود: «آنچه خواهید دید، تحت هدایت من و با تأییدیه خود من انجام می‌شود».

آرمانی که به‌خاطر سبک مینیمالیستی و نگرش جذابش در سراسر جهان مشهور است، امپراتوری بزرگی را در صنعت مُد و فشن بنا کرد که امروز پنج دهه از عمرش می‌گذرد و در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارد: از لباس تا سبک زندگی. او دهه ۱۹۸۰ میلادی را با طرح‌های شیک و دلپذیرش شدیدا تحت تاثیر قرار داد، اما تاثیرگذاری جورجیو آرمانی بر صنعت مُد و فشن و همچنین نسل‌های آینده طراحان هرگز به پایان نرسید. امپراتوری چند میلیارد دلاری او، ظرافت‌های شیک و زیبا را به زوایای مختلف سبک زندگی ما آورده است.

جورجیو آرمانی در گفت‌وگویی با پل اسمیت (طراح بریتانیایی) در مجله W (به تاریخ اکتبر ۲۰۲۲) گفت: «من کارم را در La Rinascente، یک فروشگاه بزرگ تاریخی در میلان شروع کردم، اول به‌عنوان طراح ویترین و بعد به‌عنوان مسئول خرید. این تجربیات به شخصیت من به‌عنوان طراح شکل دادند و به‌عنوان نوعی فراخوان به‌سوی واقع‌گرایی عمل کردند. من همچنان این تجربیات را مثل یک گنجینه ارزشمند همراه با خودم دارم». در سال ۱۹۷۵، جورجیو آماده بود که با همکاری شریکش، یعنی سرجیو گالئوتی، برند خودش را راه‌اندازی کند. آرمانی به‌عنوان یک تاجر زیرک و یک طراح بااستعداد، چارچوب حرفه‌ای خود را براساس ساختار زیبایی‌شناختی خاصی بنا نهاد که از دهه ۱۹۷۰ به بعد بدون تغییر باقی ماند.

جورجیو آرمانی دوران بزرگسالی‌اش را به‌عنوان دانشجوی پزشکی شروع کرد و کمی بعد از این رشته تحصیلی انصراف داد، اما او همیشه عشق و علاقه خود را به پاکیزگی و تمیزی، چارچوب‌های روشمند و طراحی‌های دقیق و بی‌نقص حفظ کرد. او حتی طیف رنگ‌های کاربردی در صنعت مُد و فشن را گسترش داد، تا جایی که بعضی از رنگ‌های مشهور امروزی در سطح جهان با نام آرمانی گره خورده‌اند: خاکستری مایل به قهوه‌ای، خاکستری مایل به بژ، کرم مایل به زرد، اخرایی و... . رنگ‌های خنثی هرگز تا قبل از جورجیو آرمانی تا این اندازه ظریف و زیبا به نظر نمی‌رسیدند.

آرمانی در دهه ۱۹۸۰ میلادی با استفاده از پارچه‌ای نسبتا آزاد و راحت اما باوقار برای کت‌وشلوارهای مردانه، انقلاب بزرگی را در این نوع از لباس‌ها رقم زد، درحالی که در طی دهه‌های اخیر هم تعدادی از مشهورترین و نمادین‌ترین لباس‌های زنانه رسمی برای رویدادها و برنامه‌های اهدای جوایز مختلف توسط جورجیو آرمانی طراحی شده‌اند. طراحی‌های جورجیو آرمانی برای فیلم American Gigolo در سال ۱۹۸۰ خیلی زود راهش را به خانه‌های مردم باز کرد و جورجیو آرمانی را به یک برگ برنده از نظر بازاریابی تبدیل کرد. جورجیو آرمانی با تمرکز بر ظرافت، نیم قرن کار و فعالیت را برای اثبات این نکته صرف کرد اغراق و هیاهوی بیش‌ازحد تنها راه برای دیده شدن در صنعت مُد و فشن نیست.

در سال ۱۹۸۵ بود که شریک جورجیو آرمانی، یعنی سرجیو گالئوتی، درگذشت. حتی فکر کردن به یک جایگزین برای گالئوتی هم غیرقابل‌تصور بود. بنابراین جورجیو آرمانی تصمیم گرفت که خودش همه‌چیز را بر عهده بگیرد تا از آنچه با گالئوتی ساخته بودند، محافظت کند. این‌گونه بود که جورجیو آرمانی با لقب «پادشاه» ظهور کرد ــ یک طراح‌ـ‌کارآفرین دقیق و یک تاجر موفق که امپراتوری شخصی بزرگی را پدید آورد که در سال ۲۰۲۴ درآمدی بالغ بر ۲.۶ میلیارد دلار داشت؛‌ همان «پادشاه» بزرگ که تا پایان عمرش تنها سهامدار، مدیرعامل و مدیر هنری برند جورجیو آرمانی باقی ماند.

او که فردی آینده‌نگر و کارآفرین بود، برند خود را با راه‌اندازی خطوط تولید لباس‌های ورزشی EA7 و A|X Armani Exchange گسترش داد تا مخاطبان جوان‌تر و مدرن‌تر شهرنشین را هدف قرار بدهد. همین ترفند نشان می‌داد که جورجیو آرمانی تا چه اندازه در همگام شدن با روندها و ترندهای روز موفق بود، بدون این‌که مجبور باشد به سبک خاص خودش خیانت کند. در سال ۲۰۲۳ بود که «دانشگاه کاتولیک میلان» تصمیم گرفت که مدرک افتخاری «مدیریت بازرگانی جهانی» را به جورجیو آرمانی اهدا کند و از اثرگذاری چشمگیر جورجیو آرمانی در صنعت مُد و فشن و همچنین کارآفرینی بین‌المللی قدردانی کند. جورجیو آرمانی که همیشه نسبت به جامعه حساس بود، از ابتکارات و نوآوری‌های بسیاری حمایت کرد، مخصوصا ابتکارات و برنامه‌هایی که به‌نفع شهر میلان ــ یعنی شهر محبوبش ــ بودند.

آرمانی که در ساخت آثارش به نگرش التقاطی و چندوجهی گرایش داشت، ستایش و احترام خود را نسبت به ژان میشل فرانک (۱۹۴۱-۱۸۹۵، طراح مبلمان فرانسوی) ابراز کرد که اصول زیبایی‌شناسی خود را بر طراحی مینیمالیستی و استفاده از مواد اولیه لوکس بنا نهاده بود. نحوه استفاده از فرم و مواد اولیه و همچنین ظرافت‌های زیبا، شیک و لوکسی که در طراحی داخلی ژان میشل فرانک به چشم می‌خورد، همان کیفیت نابی بود که جورجیو آرمانی در کالکشن محصولات تجاری خانگی‌اش با نام Armani Casa دنبال می‌کرد. عطرهایی که با نام جورجیو آرمانی عرضه شده‌اند نیز همان عظمت و کیفیت عالی طراحی‌های او را دارند، به‌ویژه در دهه‌های گذشته که پیشرفت‌های چشمگیری را هم در صنعت عطرسازی رقم زده‌اند. این امپراتوری بزرگ و سبک زندگی خاص فقط یک نمونه مشابه در سطح جهانی دارد: رالف لورن. همه حوزه‌های تخصصی در سبک هنری جورجیو آرمانی ــ از خط تولید محصولات مردانه و زنانه تا لباس‌های بسیار لوکس و رده‌بالا، عطرها، محصولات زیبایی، مبلمان و هتل‌ها ــ امضای شخاصی و نگرش ویژه آقای جورجیو آرمانی را همراه خودشان دارند. او آخرین نفر از نسل طراحان بزرگی بود که توانست به چنین دستاورد بزرگی برسد.

سخنانی که عمران عامد (سردبیر Business of Fashion) به زبان آورد، برای بسیاری از ما طنین تکان‌دهنده‌ای دارد: «قبل از این‌که من هیچ‌چیزی درباره مُد و فشن بدانم، جورجیو آرمانی را شناختم. او یک استاد واقعی بود که به برندسازی جاه‌طلبانه و باشکوه معنا داد و چهره‌های مشهوری را با طراحی خاصش روانه فرش قرمز رویدادهای مختلف کرد، درحالی که تا آخرین لحظه عمر بر تمام جزئیات کسب‌وکار خودش نظارت داشت».

تیم ویراستاران فرگرنتیکا، خاطراتی را درباره این طراح بزرگ و عطرهایی که با نام جورجیو آرمانی عرضه شدند و زندگی ما را به برند او پیوند زدند، بازگو می‌کنند.

۱. جورجیو آرمانی پرایو بویس دی انسنس (Bois d'Encens)

اکنون که باید با جورجیو آرمانی، این طراح بزرگ، خداحافظی کنیم، احساس می‌کنم که باید از او به‌خاطر عطرهای بسیاری که برندش به ما هدیه داده است، سپاسگزاری کنم. به‌خاطر آرمانی پور هوم باشکوه و شیک که در آن می‌توانم خود ایتالیا را احساس کنم ــ سنتی اما آزاد. به‌خاطر عطر درخشان آکوا دی جیو که شاید یکی از مهم‌ترین عطرهای آبزی در تاریخ عطرسازی است، و به‌خاطر آکوا دی جیو پروفومو که ایده عطر اصلی را به ارتفاعات تازه‌ای ارتقا داد. به‌خاطر آرمانی کُد که در دهه ۲۰۰۰ میلادی توانست بر محدودیت‌های عطرهای سنتی مردانه غلبه کند و به نمادی از سال‌های جوانی آن دوران تبدیل شد. و البته به‌خاطر آرمانی پرایو کالکشن که هزاران نفر از عاشقان جهان عطرها را به سفری واقعی در میان ترکیبات گران‌بها برد و البته آنان را با عطرسازان برجسته‌ای آشنا کرد که با جورجیو آرمانی کار می‌کردند. این کالکشن درواقع استاندارد تازه‌ای را برای عطرسازی رده‌بالا و عالی مشخص کرد ــ نوآورانه و همزمان دسترس‌پذیر برای همه.

اما برای من، عطر جورجیو آرمانی بویس د انسنس از همه مهم‌تر است، زیرا عطر شخصی آقای جورجیو آرمانی محسوب می‌شود که توسط میشل آلمیراک (عطرساز بسیار بزرگ) خلق شده است. بویس د انسنس را باید شعری تقدیم‌شده به روایح دودی دانست که با رویکردی مینیمالیستی اما ژرف و دقیق آفریده شده است. در این عطر می‌بینیم که درخشش صمغ کندر با طراوت فلفل سیاه و مایه‌های گرم و لطیف چوب سدر آمیخته می‌شود. آرمانی درحالی روی این اثر کار می‌کرد که کلیساهای کاتولیک ایتالیایی را در ذهن داشت، یعنی همان بناهای شگفت‌انگیزی که مادربزرگش روزگاری زیبایی آنها را به او نشان داده بود.

با این‌حال، بویس د انسنس چیزی فراتر از یک عطر است و می‌توان گفت که به ذات و ماهیت زندگی ایتالیایی اشاره دارد ــ کلیساها، میراث خانوادگی و خود خاطرات. بویس د انسنس عطری است درباره چیزهای جاودانه، درباره روی آوردن انسان به‌سوی آسمان‌ها؛ درباره این‌که چگونه یک انسان، آنگاه که خلق می‌کند، خودش را همگام با خدای آفرینشگر می‌بیند.

اکنون که جورجیو آرمانی دیگر در کنار ما نیست، این سخن او بیشتر از همه اهمیت پیدا می‌کند: زیبایی حقیقی به توجه‌برانگیزی بیش‌ازحد نیاز ندارد، بلکه باید در یادها و خاطره‌ها باقی بماند. من معتقدم کسانی که به این نوع از زیبایی اهمیت می‌دهند، حتما نام جورجیو آرمانی را به یاد خواهند سپرد، همان‌طور که عطر شخصی او، یعنی بویس د انسنس، را در یاد و خاطره خود حک خواهند کرد.

۲. جیورجیو آرمانی پرایو آمبر اکسنتریکو

میراث جورجیو آرمانی از این نظر اهمیت دارد که او یکی از اولین طراحان مُد و فشن است که مفهوم کالکشن عطرهای شخصی یا خصوصی (prive) را خلق کرد ــ عطرهایی که بیشترین شباهت را به روح آثار رده‌بالای جورجیو آرمانی دارند. من بیشتر از همه عطر آمبر اکسنتریکو را به یاد می‌آورم که آمیزه‌ای انفجاری از گرمای کهربا و صمغ درختچه مرکبات دارد و در نوع خود واقعا بی‌نظیر است. و همچنین ایریس سلدان که برداشتی غیرمتعارف و متفاوت از نعناع هندی را با جلوه‌های کره‌ای و ابریشمی زنبق ترکیب می‌کند. پیویان سوزهو هم یک عطر ادیشن محدود بود که یکی از محصولات شاهکار با تمرکز بر سرزمین چین به‌شمار می‌رود. بعد هم باید از آرمانی کُد نام ببرم که تقریبا ۲۰ سال پیش عرضه شد ــ عطری که سال‌های مرموز ۲۰۰۰ میلادی را به‌نحو بی‌نقص و دقیقی به‌تصویر می‌کشد. عطرهای جورجیو آرمانی را می‌توان جلوه‌ای از شکوه محصولات ایتالیایی و مظهر چیزی دانست که ما امروزه آن را به‌عنوان زیبایی و ظرافت ایتالیایی می‌شناسیم.

۳. جورجیو آرمانی آکوا دی جیو پروفوندو

جورجیو آرمانی نه فقط یک برند موفق، ‌بلکه یک سبک زندگی حقیقی را به جا گذاشت. آقای آرمانی که استاد تبدیل کردن ظرافت به جلوه‌های ناب و جاودانه بود، مُد و فشن ایتالیایی را در دهه ۱۹۷۰ از نو تعریف کرد. دیدگاه مینیمالیستی و نوآورانه او نیز به جهان عطرسازی راه یافت و می‌توان روح آثار رده‌بالا و باشکوه جورجیو آرمانی را در کالکشن عطرهای پرایو دید. جورجیو آرمانی میراثی را بنا نهاد که مُد و عطر را تحت یک نشان متحد می‌کند: تلاش خستگی‌ناپذیر برای شیک بودن ابدی، ساده و بدون شک ایتالیایی.

برند جورجیو آرمانی برای خلق و عرضه آکوا دی جیو پروفوندو سرمایه‌گذاری زیادی کرد. این عطر از ابتدا تا انتها در همه مراحل طراحی، ساخت و عرضه کاملا بی‌نقص است. شروع آکوا دی جیو پروفوندو شدیدا آروماتیک است و به‌خاطر بوی ترنج آمیخته به جلوه‌های سبز و بوی نارنگی تازه پوست‌کنده‌شده فورا آکوا دی جیو را به یاد می‌آورد. نت‌هایی دریایی هم خیلی زود خودشان را نشان می‌دهند، اما خوشبختانه جلوه تخم‌مرغی ندارند!

نت میانی آکوا دی جیو پروفوندو را باید یک شاهکار واقعی نامید: انبوهی از نت اسطوخودوس که با سرو آمیخته می‌شود تا طراوتی مردانه و اصیل را خلق کنند. صمغ درخت مصطکی که تقریبا در عطرهای دیزاینری بی‌سابقه است، ظرافت‌های بالزامیک، فلفلی و صمغ‌آلود را به این عطر اضافه کرده است و ژرفای عمیقی را در آکوا دی جیو پروفوندو پدید می‌آورد که در دیگر عطرهای این کالکشن وجود ندارد.

پس‌رایحه آکوا دی جیو پروفوندو هم هوس‌انگیز است، با جلوه ملایم مشک و ظرافت‌های خاصی که با مایه‌های صمغ‌آلود نت میانی آمیخته می‌شوند. وقتی که مدتی از اسپری کردن آکوا دی جیو پروفوندو می‌گذرد، این عطر با شدتی تازه دوباره ظاهر می‌شود. من شدیدا این عطر را به طرفداران عطرهای پیچیده پیشنهاد می‌کنم.

بیشتر بخوانید : راهنمای همه عطرهای جیورجیو آرمانی آکوا دی جیوآ

۴. آرمانی فمه (۱۹۸۲)

یکی از اولین عطرهایی که من در نوجوانی امتحان کردم، شدیدا عاشقش شدم و دیگران هم بسیار به آن علاقه نشان دادند، عطر آرمانی فمه بود که در سال ۱۹۸۲ به‌عنوان اولین عطر این طراح مُد عرضه شد. این عطر سبز اساسا جلوه‌های هوس‌انگیز و اغواگرانه عمیقی داشت و به همین ترتیب خودش را از عطرهای گلی و چایپر معمولی متمایز می‌کرد. بطری سه‌وجهی آن هم شبیه به نقاشی‌های سه‌لتی بیزانسی بود که علاقه‌مندان به تاریخ گذشته را شدیدا افسون می‌کرد.

جلوه‌های سبز آرمانی فمه با سویه‌های پودری و شاداب گل‌ها و میوه‌ها ترکیب می‌شدند، درحالی که هیچ‌وقت حالت شیرین پیدا نمی‌کردند. متاسفانه این عطر دیگر تولید نمی‌شود و ادیشن‌های دیگری به‌عنوان جایگزین آن ساخته می‌شوند.

۵. جورجیو آرمانی آرمانی مانیا

جورجیو آرمانی در دوران حرفه‌ای و درخشانش به‌عنوان یک طراح مُد بزرگ در سطح جهانی مشهور شد و احتمالا آخرین طراح از نسل بزرگان ایتالیایی بود. او در سراسر جهان به‌عنوان نمادی حقیقی از هنر و نبوغ ایتالیایی شناخته می‌شد، درحالی که همکاری او با عطرسازان مشهور جهان به خلق جواهرات معطری منتهی شد که زیبایی و اعتمادبه‌نفس ویژه‌ای را به ما هدیه می‌دهند.

عطر آرمانی مانیا را شاید بتوان بهترین عطر زنانه جورجیو آرمانی دانست که همچون سمفونی بی‌نظیر، درخشان و نشاط‌آوری ظاهر می‌شود و نت‌های فلفل سیاه، برگ بو و گل‌های لطیف را با جلوه‌های لطیفی از وانیل و چوب صندل آمیخته می‌کند ــ تجسمی بی‌نقص از نگرش آرمانی به جهان مُد و فشن در آن سال‌ها (حوالی ۲۰۰۴) و یک شاهکار عالی که ای کاش برند جورجیو آرمانی دوباره آن را تولید کند.

در سال ۲۰۰۶ هم آرمانی کُد زنانه عرضه شد که بیشتر جلوه‌های گرم را از گل‌های سفید بیرون می‌کشد و آنها را با وانیل، پرتقال و عسل آمیخته می‌کند. سه سال بعدتر هم آرمانی ایدول عرضه شد که شاید جسورانه‌ترین و متفاوت‌ترین عطر زنانه جورجیو آرمانی باشد. آرمانی ایدول درواقع رایحه برجسته زنجبیل را با گلابی، مرکباتی و عسل آمیخته می‌کند و آن را بر بستری خاکی‌ـ‌زمینی و نسبتا تلخ قرار می‌دهد. جورجیو آرمانی ادو نویت عود را هم می‌توان یکی از ملایم‌ترین و هماهنگ‌ترین عطرهای مردانه جورجیو آرمانی در رده عطرهای دیزاینری دانست که بر نت‌های عود و رز تمرکز می‌کند، اما متاسفانه دیگر تولید نمی‌شود.

شما از بین عطرهای جورجیو آرمانی به کدام محصول علاقه دارید یا فکر می‌کنید که مهم‌ترین و بهترین عطر جورجیو آرمانی کدام است؟ حتما دیدگاه خودتان را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

منبع: Fragrantica

ترجمه: ندا احمدلو