جنسیت در عطرها: آیا نباید چنین چیزی وجود داشته باشد؟
عطر مردانه و عطر زنانه
مدتها عطرهایی که به ما فروخته می‌شد دو نوع داشت: عطر مردانه و عطر زنانه. در کشورهای غربی، اعتقاد این است که مردان باید عطرهای تمیز یا با بوی چوب و زنان عطرهای شیرین، گیاهی و میوه‌ای بزنند. یقیناً این روش برای بازاریابی محصولات عالی است، اما معایبی دارد و در جهان رو به تغییر امروزی دیگر معنا ندارد. در دوران مدرن امروزی که بی‌طرفی و برابری جنسیتی وجود دارد، عطرها باید بدون جنسیت باشند که دلیل‌اش را در ادامه شرح می‌دهیم.
فرهنگ‌ها و بوها
در اینجا، دربارهٔ عطر در دنیای غرب صحبت می‌کنیم. عطر محصولی بسیار فرهنگی است. کلیشه‌های جنسیتی که ما دربارهٔ عطرها داریم در دیگر نقاط جهان وجود ندارد. مثلاً، در خاورمیانه، هم مردان و هم زنان عطرهای غلیظ، تند، و قوی می‌زنند. مردان هم معمولاً عطر روغن‌های گیاهی می‌زنند، مثل گل رز و یاسمین، که مردان غربی معمولاً این عطرها را کاملاً زنانه می‌دانند. صحبت‌های زیادی در این باره که هر کشوری به چه مواد اولیه‌ای دسترسی دارد و چه وابستگی‌های اجتماعی در هر کشوری شکل گرفته است، وجود دارد، اما این صحبت‌ها برندها و شرکت‌های تبلیغاتی را از ایجاد دودستگی جنسیتی در محصولات باز نداشته است.
هوش مصنوعی و یادگیری تشخیص دقیق‌تر بوها!مردانه
چون مردان هم عطر گیاهی می‌زنند.
هر چه بیشتر به گوشمان می‌رسد که «عطر چوب» مخصوص مردان است، بیشتر باورش می‌کنیم. کمی مثل این می‌ماند که بگویند آبی مخصوص مردان است. سرانجام این افکار عادتمان می‌شوند و بدون سوال و پرسش قبولشان می‌کنیم.
شاید از خاطرات دوران کودکی‌تان بیاد داشته باشید که پدرتان عطر بروت و مادرتان عطر "شانل شماره 5" می‌زده. از آن پس، بطور طبیعی با وابستگی این بوها با نقش و جنسیتی خاص بزرگ می‌شوید. فراموش نکنید که ارتباط بین بو و خاطرات یکی از قویترین آنهاست.
پس چه زمانی جنسیت با عطر مرتبط شد؟ در قرون وسطی، شوالیه‌ها وقتی به جنگ می‌رفتند همان عطر همسرشان را به عنوان نشان افتخار می‌زدند، به همین خاطر، آن زمان هیچ جنسیتی در عطرها نبود.
بعضی‌ها می‌گویند ناپلئون بود که جنسیت را وارد عطرها کرد، و خودش و مردان نظامی‌اش را مجبور کرد تا عطر «کلون» بزنند که کاملاً مخالف عطر ملکه بود. برخی دیگر می‌گویند پیدایش طبقه متوسط طی قرن نوزدهم بود که تا بعدها چه غنی و چه فقیر می‌بودید وظایف یکسانی داشتید، اما طبقه متوسط مشاغلی بیشتر برپایهٔ جنسیت داشتند. آن مردها در داخل شهر مشغول کار بودند و زنان در خانه مشغول پخت‌وپز بودند، درحالیکه به گل‌هایشان تمایل داشتند. بوهای این محیط‌ها کم‌کم به نقش‌های جنسیتی عطرها نفوذ کرد.
زنانه
هدف مصرف
جنسیت در عطر بیشتر مفهومی مدرن است و چیزی‌ست که می‌توانید آن را به ظهور بازاریابی و برندسازی در صنعت عطر ربطش دهید که از صدسال پیش شروع شد، آن زمانی که برندهای مُد شروع به تولید عطر کردند. برخی‌ها معتقدند که عطر "شانل ۵" به موازات مُد جدید دههٔ ۱۹۲۰ ساخته شد که جرقهٔ عطر زنانه جدیدی را زد. محوریت مُد از دیرباز جنسیت بوده است، پس اگر این دو دنیای متفاوت را کنار هم بیاورید، محرکهٔ «هنجارهای جنسیتی» را خواهید داشت. برای مردان دنیایی زیبنده و عطری زنانه اختصاص دادند.
حال، فراموش نکنید که تا این زمان، هنوز هم عطر یک محصول لوکس بحساب می‌آمده. برای اینکه وارد بازار انبوه شود، باید موضوع گفتگوی زنان، و به عبارتی، بازار هدف جدید می‌شد. به همین دلیل، دودستگی جنسیتی طی دهه‌های ۶۰ تا ۷۰، کمپین پشت کمپین، با شعارهای «مردانه» و «زنانه» حمایت می‌شد.
تغییر جنسیت
نمونه‌ای از «جنسیت‌سازی» عطر در بازاریابی مدرن عطر «جیکی» از برند «گرلن» بود، یکی از قدیمی‌ترین عطرها که هنوز هم بازاریابی می‌کند. جیکی سال ۱۸۸۹ تولید شد که یکی از اولین عطرهای «مدرن» آن زمان بود که از مواد اولیه طبیعی و مصنوعی استفاده شده بود و پیشتاز دستهٔ عطرهای «فوژه» بود – خانواده‌ای که در تولید عطرهای مردانه (اسطوخودوس، کومارین، ترنج) شهرت فراوانی داشت.
جیکی بعدها الها‌م‌گر داستانی عاشقانه بین این تولیدکننده عطر و زنان شد، اما در ابتدای کار با جلب توجه مردان روبرو شد، تا بعدها مجدد به عنوان عطری زنانه بازاریابی شد.
حتی واژهٔ «پرفیوم» دارای جنسیت است. در فرانسه، “parfum”، ترجمهٔ واژهٔ “perfume”، توصیف‌کنندهٔ عطرهای زنانه و مردانه است. برای یک گویندهٔ انگلیسی‌زبان، پرفیوم اشاره به عطر زنانه دارد. مردان از واژه‌هایی مثل «کلون» یا «افترشیو» برای توصیف عطر مردانه استفاده می‌کنند. اما، همهٔ این واژه‌ها باید یکی باشند!
حتی در جنسیت زنانه، وابستگی‌هایی در عطرها وجود دارد! در قرون گذشته، یک «دختر خوب» در جایی که به عنوان یک زن روسپی با افتخار عطر بسیار حس‌برانگیز با رایحه یاسمین را می‌زد، برای پنهان کردن جنسیتش از عطری با رایحه «بنفشه» استفاده می‌کرد.
عطری برای همه
کار در دست اقدام
برخی برندها تولید عطرهایی را شروع کرده‌اند که برای آنکه هم مردانه و هم زنانه بنظر بیایند هر دو نُت‌های «مردانه» و «زنانه» را در بر می‌گیرند. برندهای جدیدتری مثل اسنتریک مولکول، له لابو، ایسوپ.
شاید اول که بوی بعضی عطرها را استشمام می‌کنیم، رفع مسئله جنسیت دشوار باشد. مثلاً، در آزمایشگاه، از خیلی‌ها می‌شنویم که می‌گویند «اوه، بوی مردانه دارد» یا «عطرش کاملاً زنانه است»، اما این عده، با وجود وابستگی‌های جنسیتی، به انتخاب این مواد اولیه در عطرهایشان ادامه می‌دهند. ما این را می‌پسندیم! به جنسیتی کردن مواد اولیه‌مان اعتقاد نداریم و همیشه به مردم می‌گوییم که با حس بویایی باز سراغ عطرها بروند و با خیال راحت عطری را بزنند که دوست دارند.
ضمن اینکه هنوز هم مقالاتی از این دست می‌بینیم: «بهترین عطر مردانه و زنانه این فصل»، امیدواریم اوضاع تغییر کند، چون مصرف‌کنندگان روز به روز از جهان عطرها مطلع‌تر و نسبت به حقایق‌اش پذیراتر می‌شوند. اگر بریتنی اسپیرز بتواند عطری زنانه - مردانه روانه بازار کند، پس می‌توان به آینده امید داشت.
بهترین عطر های سال 2019 - TFF Awardsنویسنده مطلب : EMMANUELLE - برگرفته از وبسایت experimentalperfumeclub
ترجمه : عطرافشان
